برخی از مناطق دیدنی و گردشگری که در نزدیکی شهر اردل قرار دارند عبارتند از :۱- چشمه مولا در روستای آلیکوه ۲- چشمه سرداب رستمآباد ۳- چشمه سرخون ۴- چشمه شلیل ۵- دشت زیبای اردل که در بهار و تابستان بسیار سرسبز و با طراوت میباشد۶-چشمههای باغ رستم اردل
مردمان این شهر و حومه دارای گویش، موسیقی و آداب بختیاری هستند. این شهر دارای اکوسیستمهای ویژه و چشم اندازهای طبیعی، مرتعی، جنگلی، و کوهستانی میباشد. آبشارهای پر آب و دیدنی مثل تنگ زندان و آبشار معدن زیبایی اردل را دوچندان کرده است. این منطقه دارای سه تنوع آب و هوایی میباشد و به تبع آن جانورانی چون پلنگ، خرس قهوهای، سنجاب بلوطهای غرب ایران، کل، بز و کبک دری در این منطقه زندگی میکنند. قدیمی ترین آثار شناسایی شده در اردل مشتمل بر ابزارهای سنگی از دوره پارینه سنگی جدید و دوره آغاز نوسنگی است که در غارهای باستانی منطقه به دست آمده که مربوط به ده تا یازده هزار سال قبل تعلق دارند... همچنین بر اساس تحقیقات باستانشناسی این منطقه قسمتی از محدوده و سرحدادت ایالت انشان یا انزان ایلامی است (۳۵۰۰ سال قبل) و در۲۱۰۰ سال پیش بخشی از حکومت الیمایی و نیز محسوب میشد. آثار بدست آمده از دوره ایلامی، بردگوریها، آثار دوره ساسانی، عبور جاده باستانی دسپارت (بختیاری، اتابکان) بقایای قلاع، پلها و محوطههای باستانی متعدد و... نشان از دیرینگی سکونت انسان در این منطقه دارد. این شهرستان به علت پراکندکی جمعیتی و جغرافیایی از ریز مناطقی مانند، میانکوه، مشایخ، مسیر دشتک، روگر، دیناران، چهاربنیچه و... تشکیل شده است. که دارای سبقه تاریخی مشترکی میباشند.
برای اولین بار بصورت مکتوب در قرن سوم ابن خرداد و قدامه ابن جعفر در شرح مسیر جاده دسپارت و بعد از آنها در قرن هشتم ابن بطوطه سیاح معروف که در دوره اتابکان لر از سمت مالمیر (ایذه) وارد منطقه شد نیز در سفرنامه خود از اردل و بهشت آباد به نامهای اربهشت، ارد بهشت، اردی بهشت (اردل بهشت آباد) اشاره نمودند. در اسناد دوره صفویه، افشار و زند و قاجار از این منطقه بنام عمومی پسکوه، پشتکوه و پشتکوه بختیاری ذکر گردید.
بر اساس گفتهها و مستندات این منطقه در دوره (سلجوقیان) تحت تملک اتابکان لر (مالمیر) بوده است. در این دوره قسمتهایی از این منطقه (مشایخ فعلی و قسمتی از منطقه دیناران) به سادات سیدصالح واگذار گردید.
باحمله مغول و فروپاشی حکومت اتابکان لر و به تبع هرج و مرج ناشی از آن، این منطقه به عنوان قسمتی از محدودهٔ حکومتی اتابکان لر دچار بحران گردید. و کانونی برای مخالفان و دشمنی با مغولان شد... مردم پشتکوه بختیاری بر این باورند که هلاکوخان مغول در جنگی بدست مخالفان بختیاری اسیر و در روستای آلیکوه (ایل شهماروند) کشته شد. (لفظ آله کوه، آلاکو وآلیکوه) تغییر یافته و اسم مکانی برای کشته شدن هلاکو میباشد. ضمن اینکه مکانی به نام قبر هلاکو در آلیکوه نیز وجود دارد. وجود گردنهای تحت نام مغول کشته نیز بدون ارتباط با این فرضیه نیست. و این مسئله جهت پژوهش محققان قابل تامل میباشد.
... در دوره صفویه و در راستای سیاست انکسار اقوام و به دلیل مقاومت و سرکشی مردمان این منطقه جهت جلوگیری از تهدید پایتخت (اصفهان) توسط بختیاریها برخی طوایف این منطقه (میانکوه و پشتکوه) به نقاط دیگرکوچانده شدهاند (به اصفهان) و منطقه پشتکوه بختیاری حد فاصل سبزکوه، کلار تا دشتک به عنوان مرتع سردسیری در اختیار عشایر کوچرو ترک بلوردی قرار گرفت ... بنابر نظر برخی از محققین در این مقطع زمانی، اردل جهت تامین امنیت جاده مهم دسپارت مرکز آموزش و استقرار قسمتی از قشون سپاه صفوی شد. حاجی آخوند (هلیسائی) از شاگردان ملا صدرا از معممین حوزوی این منطقه در آن زمان است. وی دارای کتابخانهای در روستای سرمازه بوده است. از نامبرده به عنوان بانی اولین مسجد در منطقه میانکوه یاد نمودهاند.
... در اواخر حکومت صفوی مجدداً تعدادی از ساکنان اصلی (طوایف بختیاری) کوچ داده شده، به مرور وارد منطقه شدند و به طرق مختلف مناطق و مراتع را تصاحب کردهاند. در زمان افشار و به خاطر سرکشی بختیاریها و جهت جلوگیری از قیام و اتحاد مجدد آنان، تعداد۱۵۰ روستا (بنه وار) از این منطقه و بازفت ویران و تعدادی از ساکنان توسط او به همراه دیگر طوایف بختیاری مناطق دیگر، به جاهای دور دست کوچانده و یا با سپاه او همراه شدند. عدهای از آنان بعدها به منطقه (ایل) خود مراجعه و برخی برای همیشه درجاهای دیگر ماندگار شدند. آنچه در اسناد معتبر آمده است اینکه علی صالح خان بختیاری از خوانین هفت لنگ (باب دورکی) کوهمال پشتکوه بختیاری عهد افشار، با احکامی در دوره زند نیز کوهمالی این منطقه را بر عهده داشت. عدهای مدفن او را روستای سرپیر دشتک (حلیمه خاتون) می دانند. دراسناد دورههای صفویه، افشار و زند این منطقه با نام عمومی پسکوه، پشتکوه و پشتکوه بختیاری آمده است.
اردل در دوره قاجار مرکز حکمرانی خوانین بختیاری (دورکی باب) گردید. در این محدوده زمانی اردل مرکز حکومت سردسیری بختیاری و بازار فصلی و مرکز خرید و فروش و تبادل کالا و فراوردهها و دستبافتههای منطقه، فی مابین ساکنان و عشایر با پیشه وران اصفهانی بوده است. قلعه، حمام، باغ، و تکیه ایلخانی، برجهای نگهبانی و... از بناهای این دوره میباشند. ... امام قلی خان حاج ایلخانی که به گواه تاریخ انسانی سلیم النفس و معتدل الخلق و خوشفکر بود، با ایجاد کارگاه قالیبافی (قالیخانه) با بیش از ۵۰ دستگاه دار قالی در ضلع غربی باغ خان بازار فرش بختیاری را رونق بخشید. این فرشها توسط زنان و دختران این دیار بافته و در اصفهان عرضه میشدند. همچنین او در خصوص رواج و ترویج اعتقادات و پاسخگویی به مسائل شرعی مردم یکی از معممین حوزوی بختیاری تبار (حاجی آخوند ملا امید) را راغب به حضور در اردل نمود. نامبرده نسبت بر پایی مکتبخانه و سواد آموزی اهتمام ورزید. در این دوره مجالس و مراسم عزاداری حسینی و تعزیه خوانی رواج پیدا نمود. کتب، ادعیهها و متون دستنویس زیادی از این دور در دست میباشد. مردم این منطقه در بزرگترین تحول تاریخ ایران یعنی نهضت مشروطه نقش بسزایی داشتهاند و در فتح تهران با قشون بختیاری همراه بودند. از اردلیها نهضت مشروطه میتوان از ملا نورمحمدرئیسی و کاکا فرهاد بابادی عکاشه نام برد. در اولین تقسیمات نوین کشوری و با تصویب قانون ایالات و ولایات که خاک بختیاری را به سه بلوک تقسیم نمود اردل جز بلوک آخوره (اردل، لردگان، گندمان و داران) تحت حاکمیت اصفهان واقع شد.
در دوره پهلوی اول به علل سیاسی خاص حکومت وقت و سرکشی حکام محلی و استقرار تیپ نظامی، اردل از رونق اجتماعی و سیاسی افتاد. و شلمزار محور داد و ستد کالای منطقه قرار گرفت. با تغییراتی همهجانبهای که در سیستم اداری و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی کشور در این دوره بوجود آمد. اردل در تقسیمات سیاسی کشوری به عنوان بخشی از ولایت اصفهان قرار گرفت. در این زمان بود که اولین سری سرباز بگیری برای ارتش نوین (پهلوی اول) و اولین سیستم صدور سجلی (ثبت احوال) در مناطق بختیاری از اردل شروع شد.
سیاحان اروپایی زیادی از این منطقه دیدن و درباره آن مطالبی نوشتهاند. از آن جمله لرد کرزن انگلیسی که ضمن توصیف خصوصیات امامقلی خان حاج ایلخانی میگوید: مقر آنها در آرادل در جنوب شرقی کوههای بختیاری است. که ۶۰۰۰ پا از سطح دریا ارتفاع و دارای عمارت وقلعهای دو طبقه با برجی مستحکم است ... و در ادامه مسافت جادههای جنوبی به اصفهان مسیر جاده دیلم، بهبهان، اردل و اصفهان را مورد بحث قرار میدهد... از دیگر سیاحان میتوان از هنری بلوس لینج شریک کمپانی لینچ، خانم ایزابلا بیشوب، آقای آرنولد ویلسون و... را نام برد که هر کدام با ذکر مختصات جغرافیایی، اجتماعی و سیاسی و اقتصادی اردل پرداختهاند.
مردم اردل شیعه اثنی عشری و وابسته به طوایف مختلف بختیاری هستند که در مقاطعی از زمان و به مرور از زندگی ایلیاتی دست کشیده و یکجانشین شدهاند. این شهرستان از گذشتههای دور یکی از محال بختیاری و از مراکز سردسیری و اسکان عشایر هفت لنگ بختیاری بوده و هم اکنون نیز محل ییلاق قسمتی از عشایر کوچرو ایل هفت لنگ است. در این منطقه نیزخانوارهایی از طوایف چهار لنگ نیز وجود دارند.
اردل از گذشتههای دور، یکی از مراکز ییلاقی و اسکان عشایر ایل هفتلنگ بختیاری بود و در متون تاریخی از جمله سفرنامه ابن بطوطه که از اصفهان تا شوشتر سفر کرده، اشاراتی به این ناحیه شدهاست.
این شهر همواره پایگاه خوانین بختیاری بوده است و قبر حاج ایلخانی از اجداد خوانین در این شهر واقع گشته است این شهر مرکز حکومت خوانین بوده و وجهه سیاسی آن خصوصاً"درزمان مشروطیت پر رنگتر است. در هفدهم فروردین سال ۱۳۵۶ خورشیدی (۱۹۷۷ میلادی)، زمینلرزهای به بزرگای حدود ۵ ریشتر اردل را به شهری نیمهویرانه تبدیل کرد و حدود ۳۰۰ نفر از مردم آن جان باختند.[بعد از این زلزله معروف، بافت مسکونی شهر هم تغییر یافت و هم جابجا شد.[
از نامهای خانوادگی اصلی و بزرگ این شهر میتوان به خلیلی، رییسی، نصیری، امیدی، صالحی، اسدی، طاهری، انصاری اشاره کرد.
شهرستان اردل به واسطه داشتن چشمههای اب سرد فروان به یکی ازقطبهای مهم پرورش ماهی قزل الادرکشورتبدیل شده است.
اردل در فاصله ۸۶ کیلومتری بروجن و ۹۵ کیلومتری جنوب باختری شهر کرد، در مسیر جاده ارتباطی استان خوزستان به استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. در میان ایلات و عشایری که در مناطق اطراف این شهرستان زندگی میکنند، صنایع دستی رواج زیادی دارد که از آن جمله میتوان به بافت انواع قالیهای محلی، گلیم، جاجیم، چوقای محلی، پشتی، هم چنین خورجین، چادر سیاه، نمکدان و سفره اشاره کرد. برخی از مناطق این شهرستان مانند سرخون و منطقه مشایخ «سادات بختیاری» در صنایع دستی بسیار شاخص میباشند. سرخون منطقهای از توابع شهرستان اردل، استان چهار محال وبختیاری است که تعداد زیادی ازمردمان این منطقه علاوه بر فعالیتهایی نظیر دامداری و کشاورزی به بافت قالیهای محلی، گلیم، خورجین و دیگر صنایع دستی مانند جاجیم، نمکدان، پشتی و سفره میپردازند. منطقه مشایخ«سادات بختیاری»نیزدرصنایعدستیازاهمیتقابلتوجهی برخورداراست، دراین منطقه صنایع دستی قدیمی مانند قالی بافی، گلیم بافی، بافت چوقای محلی، چادرسیاه، خورجین وغیره رایج است. این صنایع به واسطه وجود کارگاههای مختلف تاحدودی به صورت پیشرفته درآمده است ولی ماهیت آن همچنان از سنتهای قدیمی پیروی میکند.